دسته: Uncategorized @fa

محصولات آبزیان

Posted on by admin

محصولات آبزیان

محصولات تولیدی شرکت گیلک دانه نوید

نقش پروبیوتیک­ها در تغذیه میگو

Posted on by admin

نقش پروبیوتیک­ها در تغذیه میگو

چکیده

امروزه پرورش آبزیان از جمله میگو به عنوان منبع تامین پروتئین افزایش یافته است. از آنجا که ماهی و میگو مورد مصرف انسان قرار می­گیرند، توجه به پیشگیری و کنترل بیماری در آنها دارای اهمیت فراوان است. به دلیل منع مصرف آنتی بیوتیک در پرورش آبزیان، محققان به دنبال جایگزین مناسب می­باشند. پروبیوتیک­ ها میکروب­ های زنده هستند که از طریق بهبود تعادل میکروبی روده بر میزبان تاثیر گذاشته و منجر به بهبود میکرو فلور روده می­گردند. اثر مفید پروبیوتیک از چند سویه باکتری نسبت به پروبیوتیک تشکیل شده از یک سویه باکتری بیشتر است. پروبیوتیک­ ها به عنوان بهترین جایگزین برای آنتی­بیوتیک ­ها محسوب شده و  با بهبود تعادل میکروبی روده و غالب شدن باکتری­ های مفید منجر به بهبود زنده­مانی و عملکرد رشد می­شوند. باکتری­ هایی که اکثرا به عنوان پروبیوتیک مورد استفاده قرار می­گیرند متعلق به جنس Vibrio، Bacillus، Pseudomonas، Alteromonas و Thalassobacter بوده و باکتری ­های اسید لاکتیک و مخمر نیز رایج هستند. هنگامی که آبزیان در معرض یک پاتوژن قرار می­گیرند، پروبیوتیک­ ها مکانیسم دفاعی ذاتی را تحریک کرده و زنده­مانی را افزایش می­دهند. برای استفاده موثر از پروبیوتیک­ ها، زمان­بندی، مقدار، روش استفاده و شرایط فیزیولوژیکی باید با دقت مورد توجه قرار گیرد. در این مقاله اثر پروبیوتیک­ ها در تغذیه میگو و مکانیسم عمل آنها بررسی شده است.

کلید واژه: پروبیوتیک­ ها، میگو، جمعیت میکروبی، عملکرد

مقدمه

آبزیان منبع مهم پروتئین برای مصرف انسان هستند. از جمله گونه­ های مهم آبزیان انواع میگو بوده و پرورش آن در جهان رو به افزایش است. با افزایش پرورش آبزیان توجه به بیماری ­ها و مشکلات مربوط به آن و راه­ های پیشگیری توسعه پیدا کرده است. به دنبال تصویب قانون منع استفاده از آنتی بیوتیک­ها به دلیل بروز مقاومت دارویی در آبزیان، وجود باقیمانده آنتی­بیوتیک در محصولات و ورود مقدار زیادی آنتی­بیوتیک به محیط زیست و غیره، به­کارگیری روش­ های پیشگیری و سازگار با محیط زیست بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است (Balcázar et al., 2006; Lakashami et al., 2013). موادی مانند پپتید های ضد باکتری، پروبیوتیک­ ها و پری­بیوتیک­ ها در حوزه آبزیان به خصوص با توجه به روش ­های نوین سیستم­ های تولید ارگانیک دارای اهمیت هستند (Bricknell and Dalmo, 2005; Marques et al., 2006b).

هنگامی که آبزیان در معرض یک پاتوژن قرار می­گیرند، پروبیوتیک­ ها مکانیسم دفاعی ذاتی را تحریک کرده و زنده­مانی را افزایش می­دهند. استفاده از پروبیوتیک ­ها در پرورش میگو به غلبه بر شرایط تنش، از جمله دستکاری، دسته بندی، واکسیناسیون، جابجایی، انتقال به آب شور، درمان ضد انگل و … کمک می­کنند (Marques et al., 2006a; Bricknell and Dalmo, 2005; Burrells et al. 2001). پروبیوتیک­ ها اجزای مختلف سیستم ایمنی سلولی و همورال را تحریک کرده و به افزایش اثربخشی واکسن کمک می­کنند و بر پاسخ ایمنی غیر اختصاصی نیز تأثیر می­گذارند (Sakai, 1999 Witteveldt et al., 2004;).

انواع پروبیوتیک

پروبیوتیک ­ها میکروب­ های زنده هستند که از طریق بهبود تعادل میکروبی روده بر میزبان تاثیر گذاشته و منجر به بهبود میکرو فلور روده می­گردند. اثر مفید پروبیوتیک­ از چند سویه باکتری نسبت به پروبیوتیک تشکیل شده از یک سویه باکتری بیشتر است (Hai et al., 2009a; Hai et al., 2009b). پروبیوتیک ­ها از باکتری­ های مختلف، جلبک ­های قهوه­ ای و قرمز، قارچ­ های خاکی و مخمر دریایی بدست می­آیند. بسیاری از باکتری­  های گرم مثبت هوازی اجباری یا بی­هوازی اختیاری در دستگاه گوارش حیوانات خشکی­زی یافت می­شوند، در حالی که بی­هوازی گرم منفی اختیاری در آبزیان غالب است. بی­هوازی­ های سیمبیوتیک ممکن است در روده خلفی برخی از ماهی­ های گرمسیری علفخوار غالب باشند. گونه باکتری بین گونه­ های آب شیرین و دریایی نیز متفاوت است. Vibrio و Pseudomonas رایج­ترین جنس در سخت پوستان، ماهی­های دریایی و دو کف ه­ای­ ها بوده، در حالی­که Aeromonas، Plesiomonas و Enterobacteriaceae در ماهی­های آب شیرین غالب هستند. جمعیت­ میکروبی روده می­تواند تحت تاثیر تغییرات درجه حرارت و شوری قرار گیرند. جمعیت میکروبی روده آبزیان با نفوذ میکروب ­هایی که از آب و غذا می­آیند نیز به سرعت تغییر می­کند (Bricknell and Dalmo, 2005; Sajeevan et al., 2006; Hai and Fotedar, 2010).

به­طور کلی، پروبیوتیک­ های تجاری شامل کنستانتره باکتری، ویتامین، و مواد مغذی هستند. علاوه بر این، تعدادی از مواد شیمیایی، پلی­ساکاریدها، عصاره­ های گیاهی و یا برخی از افزودنی­ های مغذی در جیره آبزیان به عنوان مکمل­ در آنها گنجانده شده است (Burrells et al. 2001; Verschuere et al., 2000). باکتری­هایی که اکثرا به عنوان پروبیوتیک مورد استفاده قرار می­گیرند متعلق به جنس Vibrio، Bacillus، Pseudomonas، Alteromonas و Thalassobacter بوده و باکتری­های اسید لاکتیک و مخمر نیز رایج هستند. در مقابل، Vibrioهای دیگر، Flavobacterium، Pseudomonas، Alteromonas و Aeromonas انواع بیماریزای آن بوده و موجب مرگ و میر میگو می­شوند (Hai and Fotedar, 2010; Lakshmi et al., 2013).

روش مصرف

برای استفاده موثر از پروبیوتیک­ها، زمان­بندی، مقدار، روش­ استفاده و شرایط فیزیولوژیکی باید با دقت مورد توجه قرار گیرد. پروبیوتیک­ها را می­توان از طریق مکمل در خوراک، غوطه­وری در سطح آب، غوطه­وری در زیر آب و بلع به میگو رساند، که در بین آنها بهترین روش به صورت مکمل خوراکی و ترکیب با غذا است. استفاده بیش از حد و یا طولانی مدت از پروبیوتیک­ها می­تواند منجر به سرکوب ایمنی پاسخ مداوم سیستم ایمنی غير اختصاصي شود (Gomes et al., 2009; Sakai, 1999).

مکانیسم اثر

روش عملکرد پروبیوتیک­ها عبارت است از: 1- بهبود کیفیت آب؛ 2- تولید ترکیبات مهار کننده یا آنتی بیوتیک­ها؛ 3- رقابت برای مواد شیمیایی، انرژی، مواد مغذی و یا جایگاه اتصال؛ 4- بهبود پاسخ ایمنی؛ 5- تامین مواد مغذی ماکرو و میکرو و آنزیم­های هضمی؛ و 6- تعدیل اثرات متقابل با محیط (Balcázar et al., 2006a; Verschuere et al., 2000; Gomes et al., 2009). اثر بخشی پروبیوتیک­ها در بهبود کیفیت آب ثابت شده است. پروبیوتیک­ها تجزیه مواد آلی را افزایش داده، غلظت فسفر و نیتروژن را کاهش و آمونیاک، نیتریت و سولفید هیدروژن آب را کنترل می­کنند و شرایط محیطی را برای پرورش میگو مناسب می­سازند (Verschuere et al., 2000; Wang and He, 2009).

پروبیوتیک­ها نقش مهمی در ایجاد مقاومت به بیماری­های عفونی دارند و مواد ضد باکتریایی تولید کرده که از ورود باکتری­های بیماری­زا به ارگانیسم جلوگیری می­کنند. رقابت با پاتوژن­ها در گیرنده­ها ممکن است اولین اثر پروبیوتیک باشد. Bacillus foraminis و B. cereus biovartoyoi اثر آنتاگونیست علیه Streptocoscus iniae و Photobacterium damselae دارند. به طور کلی، جمعیت میکروبی مواد شیمیایی تولید می­کنند که خاصیت ضد ویروس، باکتری­کشی و یا توقف رشد باکتری­های دیگر نشان می­دهند. برخی پروبیوتیک­ها می­توانند اسید آلی تولید کنند که با کاهش pH، از رشد بسیاری از باکتری­های بیماری­زا جلوگیری می­کنند. پروبیوتیک­ها از فلور روده در مقابل عوامل بیماری­زا محافظت می­کنند (Guo et al., 2009; Ringo et al., 2007; Lakshmi et al., 2013; Hai and Fotedar, 2010). در مطالعه­ای زنده­مانی میگو وانامی تغذیه شده با پروبیوتیک که در معرض V. harveyi بیماری­زا قرار داشتند 100% بود در حالی­که تنها 26% میگوهای پرورش یافته بدون پروبیوتیک زنده ماندند (Rengpipat et al., 1998).

Lactobacillus spp. در طی تخمیر لاکتیکی، ترکیبات مختلفی مانند اسیدهای آلی، دی­استیل، هیدرو پراکسید و پروتئین­های باکتری­کش تولید می­کنند. این ترکیبات می­توانند سیستم ایمنی را فعال کرده و مقاومت نسبت به عفونت­های ویروسی، باکتری­ها، قارچ­ها و انگل­ها را افزایش داده و یا باکتری­های بیماری­زا در سیستم­های پرورش آبزیان را مهار کنند (Verschuere et al., 2000; Rengpipat et al., 1998). استفاده از پروبیوتیک­ها موجب بهبود زنده­مانی، سرعت رشد، و ضریب تبدیل میگو­ها می­شود. Guo و همکاران (2009) نشان دادند که استفاده از B. fusiformis باعث افزایش زنده­مانی میگوی وانامی می­گردد. باکتری­های فتوسنتز کننده و Bacillus spp. عملکرد رشد میگوی وانامی را با افزایش فعالیت لیپاز و سلولاز بهبود بخشیدند (Wang, 2007). فعالیت آمیلاز، پروتئاز کل و لیپاز در میگوی هندی تغذیه شده با پروبیوتیک باسیلوس افزایش یافت و درنتیجه رشد بهتری نسبت به تیمار شاهد نشان دادند (Ziaei-Nejad et al., 2006). پروبیوتیک Bacillus coagulans به عنوان افزودنی در آب موجب افزایش زنده­مانی و فعالیت آنزیم­های هضمی لارو میگوی وانامی شد (Zhou et al., 2009). پروبیوتیک Pediococcus acidilactici در میگوی وانامی بر استرس اکسیداتیو و عملکرد آنتی­اکسیدان اثر مثبت داشت (Castex et al., 2010). استفاده از پروبیوتیک Bacillus subtillis در جیره میگوی آب شیرین منجر به بهبود عملکرد رشد گردید (Saad et al., 2009). تغذیه میگوی وانامی با پروبیوتیک منجر به بهبود رشد و سیستم ایمنی گردید. در شرایط استرس آمونیاکی تاثیر مثبت آن بیشتر بود (Zhang et al., 2012).

نتیجه­گیری

با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیقات مختلف، می­توان از پروبیوتیک­های تشکیل شده از یک سویه و یا چند سویه باکتریایی به عنوان جایگزین مناسبی برای آنتی­بیوتیک­ها استفاده نمود. پروبیوتیک­ها با بهبود تعادل میکروبی روده و غالب شدن باکتری­های مفید منجر به بهبود زنده­مانی و عملکرد رشد میگوها می­شوند.

ارتباط با ما

Slider
Facebook-f Instagram Linkedin-in

اثر استفاده از اسیدهای آلی و مکانیسم عمل آنها در تغذیه میگو

Posted on by admin

اثر استفاده از اسیدهای آلی و مکانیسم عمل آنها در تغذیه میگو

چکیده

نقش محرک­های رشد آنتی­بیوتیکی در تغدیه آبزیان و میگو به خوبی مشخص است. اما به دلیل ایجاد مقاومت آنتی­بیوتیکی در انسان و آسیب به محیط زیست، استفاده از آنها توسط اتحادیه اروپا منع شده است. بنابراین یافتن جایگزین مناسب به منظور بهبود عملکرد رشد و زنده­مانی در آبزیان و میگو حائز اهمیت می­باشد. اسیدیفایرها شامل اسیدهای آلی و نمک­های آنها، یکی از این جایگزین­ها بوده که می­توانند رشد، مصرف خوراک و مقاومت در برابر بیماری را بهبود بخشند. اکثر اسیدهای آلی مورد استفاده در خوراک، صنعتی بوده و می­تواند به صورت نمک پتاسیم، سدیم، کلسیم و غیره باشد. هر اسید آلی با توجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود، طیف فعالیت ضد میکروبی مخصوصی دارد. بنابراین استفاده از مخلوط آنها در پرورش آبزیان و میگو می­تواند فعالیت ضد میکروبی بر علیه طیف گسترده­تری از باکتری­های بیماری­زا داشته باشد. اسیدهای آلی از سه طریق اثر خود را نشان می­دهند: اثر بر خوراک، دستگاه گوارش و متابولیسم. اسیدهایی مانند استیک، سیتریک، بنزوئیک، سوربیک و اسید لاکتیک معمولا برای کاهش pH خوراک یا آب برای محدود کردن رشد میکروبی استفاده می­شوند. تحقیقات اخیر اثرات مفید اسیدهای آلی و نمک­های آنها در تغذیه میگو را نشان داده­اند که در این مقاله به برخی از آنها اشاره شده است.

کلید واژه: اسیدهای آلی، میگو، عملکرد رشد، زنده­مانی

مقدمه

استفاده گسترده از آنتی بیوتیک­ها در پرورش آبزیان برای درمان بیماری­ها و به عنوان محرک رشد، منجر به بروز مقاومت آنتی­بیوتیکی و همچنین آسیب به محیط زیست شده است (Cabello, 2006). به همین دلیل استفاده از آنتی­بیوتیک در تغذیه آبزیان توسط اتحادیه اروپا ممنوع شد. بنابراین یافتن جایگزین مناسب به منظور بهبود عملکرد رشد و زنده­مانی در پرورش آبزیان حائز اهمیت است. اسیدیفایرها شامل اسیدهای آلی و نمک­های آنها یکی از این جایگزین­ها بوده که می­توانند رشد، مصرف خوراک و مقاومت در برابر بیماری را بهبود بخشند. استفاده از اسیدیفایرها می­تواند ابزار مناسبی برای رسیدن به تولید مناسب، اقتصادی و ایمن در پرورش میگو باشد. اسیدهای آلی از سه طریق اثر خود را نشان می­دهند: اثر بر خوراک، دستگاه گوارش و متابولیسم (Luckstadt, 2008).

اسیدهای آلی

اسیدهای آلی ترکیبات آلی با یک یا چند گروه کربوکسیل می­باشند. اسیدهای آلی زنجیر کوتاه (C1-C7) و نمک­های آنها معمولا به عنوان اسیدیفایر در تغذیه مورد استفاده قرار می­گیرد. اسیدهایی مانند بنزوئیک، فرمیک، لاکتیک و پروپیونیک پیش از این به عنوان نگهدارنده مواد غذایی و جلوگیری از رشد میکروب­ها و قارچ­ها مورد استفاده قرار می­گرفتند (Ricke, 2003). برخی از اسیدهای آلی اثر ضد باکتریایی قوی بر علیه پاتوژن­هایی مانند E. coli و سالمونلا دارند (Cherrington et al., 1991; Van Immerseel et al., 2003; Skrivanova et al., 2006).

اسیدهای آلی از طریق تخمیر میکروبی کربوهیدرات­ها توسط انواع مختلف باکتری، تحت شرایط و مسیرهای متابولیکی مختلف تشکیل می­شوند. برخی از اسیدهای آلی با وزن مولکولی پایین­تر مانند اسید استیک، پروپیونیک و بوتیریک در روده بزرگ انسان و حیوانات توسط جمعیت میکروبی بی­هوازی تشکیل می­شوند. برخی از اسیدهای آلی زنجیر کوتاه نیز به طور طبیعی در بافت حیوانی و گیاهی وجود دارند. اما اکثر اسیدهای آلی مورد استفاده در خوراک، صنعتی بوده و می­تواند به صورت نمک پتاسیم، سدیم، کلسیم و غیره باشد (Cummings et al., 1987; Macfarlane and Macfarlane, 2003).

مخلوط اسیدهای آلی

هر اسید آلی با توجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود، طیف فعالیت ضد میکروبی مخصوصی دارد (Dibner and Buttin, 2002). بنابراین استفاده از مخلوط آنها می­تواند فعالیت ضد میکروبی بر علیه طیف گسترده­تری از باکتری­های بیماری­زا داشته باشد. همچنین مقدار استفاده کمتر شده و در نتیجه هزینه نهایی را کاهش می­دهد. مطالعات اخیر در رابطه با میگوی دریایی نشان داده که تحت شرایط آزمایشگاهی استفاده از مخلوط اسیدهای آلی عملکرد رشد را بهبود داد (Romano et al., 2015). استفاده از همان جیره در شرایط پرورشی تاثیری بر رشد نداشت که احتمالا مربوط به فاکتورهای متعددی است که در شرایط پرورشی بر رشد اثر دارند. از طرفی هم در شرایط آزمایشگاهی و هم در شرایط پرورشی تغذیه با جیره حاوی مخلوط اسیدهای آلی منجر به بهبود بازده مصرف مواد مغذی، کاهش جمعیت میکروبی هپاتوپانکراس و افزایش پاسخ ایمنی و زنده­مانی بیشتر تحت شرایط عفونت باکتریایی با Vibrio گردید (Ng et al., 2015).

مکانیسم عمل

فعالیت ضد میکروبی اسیدهای ضعیف چربی دوست توسط ایجاد اختلال در عملکرد غشا بوده که مانع انتقال سوبسترا (اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی، فسفر و …) به سلول می­شود (Freese et al., 1973). بارزترین مکانیسم عمل اسیدهای آلی، اسیدی کردن pH خارج سلولی و جدا کردن یون­ها و آزاد سازی یون هیدروژن به محیط اطراف است. اکثر گونه­های باکتری به pH خاصی برای رشد بهینه نیاز داشته و تحت شرایط بسیار اسیدی (5/4 ˂ pH) قادر به رشد نیستند. اسیدهایی مانند استیک، سیتریک، بنزوئیک، سوربیک و اسید لاکتیک معمولا برای کاهش pH خوراک یا آب برای محدود کردن رشد میکروبی استفاده می­شوند (Ng and Koh, 2017).

استفاده از اسیدهای آلی و نمک­های آنها بر جمعیت میکروبی دستگاه گوارش اثر می­گذارد. کاهش جمعیت میکروبی در روده و مدفوع محسوس و قابل محاسبه می­باشد (Ng et al., 2009). شمار باکتری Vibrio در هپاتوپانکراس میگوی دریایی زمانی که با g/kg 20 مخلوط اسیدهای آلی تغذیه شده بودند، کاهش یافت (Ng et al., 2015; Romano et al., 2015). تغییر در جمعیت میکروبی روده می­تواند بر عملکرد رشد، مصرف مواد مغذی، پاسخ ایمنی و مقاومت بر علیه پاتوژن­ها اثر بگذارد. استفاده از سدیم بوتیرات و سدیم پروپیونات در میگوی وانامی منجر به کاهش میکروب­های روده و بهبود عملکرد گردید (Da Silva et al., 2016).

اسیدهای آلی قابلیت هضم مواد مغذی را به چند روش افزایش می­دهند: 1- کاهش pH معده که منجر به افزایش فعالیت پپسین می­شود؛ 2- کاهش pH جیره و روده که قابلیت انحلال مواد معدنی را افزایش می­دهد؛ 3- به عنوان عامل کیلات کننده، کاتیون­های مختلف را با روده باند نموده که منجر به افزایش جذب مواد معدنی می­شود و یا از تشکیل کلنی باکتری­های مضر روده جلوگیری می­کند (Ng and Koh, 2017).

استفاده از اسیدهای آلی در خوراک منجر به کاهش pH آن شده و بدین ترتیب از رشد باکتری­های مضر و یا آزاد شدن متابولیت­های سمی به خصوص مایکوتوکسین­های تولید شده از قارچ در طول انبارداری جلوگیری می­کند. علاوه بر این اسیدهای آلی ظرفیت بافری مواد مغذی خوراک را کاهش داده که به دنبال آن pH روده کاهش یافته و منجر به هضم بهتر مواد مغذی می­شود (Ng and Koh, 2017).

اکثر فسفر موجود در مواد گیاهی به صورت اسید فایتیک یا فیتات­ها وجود دارند که برای تک معده­ای­ها، به دلیل کمبود فعالیت آنزیم فیتاز در دستگاه گوارش، قابل هضم نمی­باشد. کاهش اسیدیته معده منجر به بهبود قابلیت دسترسی فسفر از فسفر فیتاتی در مواد خوراکی گیاهی می­شود (Dibner and Buttin, 2002). در میان نمک­های اسیدهای آلی (استات، فرمات، لاکتات، سیترات، پروپیونات و بوتیرات)، مکمل کردن g/kg 20 پروپیونات سدیم منجر به بهبود مصرف خوراک، دسترسی فسفر و انرژی خام ظاهری میگوی وانامی شد و به عنوان نمک اسید آلی با بالاترین پتانسیل برای استفاده در خوراک توصیه گردید (Da Silva et al., 2013). در مطالعه دیگری استفاده از 5، 10 و 20 گرم بر کیلوگرم سدیم پروپیونات عملکرد رشد و بازده خوراک را بهبود داد (Da Silva et al., 2016).

افزودن g/kg 9/1 اسید سیتریک به میگوی وانامی منجر به افزایش رشد گردید. زنده­مانی، فعالیت آنزیم­های هضمی، پاسخ ایمنی و مقاومت بر علیه Vibriosis نیز با 3-2 گرم بر کیلوگرم اسید سیتریک بهبود یافت (Su et al., 2014). در مقابل در مطالعه Silva و همکاران (2015) افزودن سدیم سیترات به جیره میگو بهبود در رشد ایجاد نکرد. در میگوی ببری ژاپنی استفاده از 5/0 درصد سدیم سیترات منجر به افزایش رشد گردید (Tung et al., 2006).

میگوی وانامی تغذیه شده با جیره حاوی اسید فرمیک در برابر Vibrio parahaemolyticus مقاومت بیشتری نشان داد (Chuchird et al., 2015). Silva و همکاران (2015) بهبود در رشد، مصرف خوراک و زنده­مانی میگوی وانامی تغذیه شده با سدیم فرمات مشاهده ننمودند. g/kg 20 بوتیرات در جیره بازده خوراک را بهبود داد. همچنین 5، 10 و 20 g/kg از آن Vibrio sp. روده را کاهش داد (De Silva et al., 2016).

نتیجه­گیری

با توجه به مکانیسم عمل اسیدهای آلی و نتایج بدست آمده از تحقیقات مختلف به نظر می­رسد استفاده از آنها در تغذیه میگو می­تواند اثرات مفیدی بر بهبود کیفیت جیره، عملکرد رشد و زنده­مانی داشته باشد. به دلیل تنوع اسیدهای آلی و نمک­های آنها تحقیقات بیشتری برای یافتن مقدار و نوع اسید آلی مناسب برای استفاده در جیره میگو، مکانیسم عمل و تاثیر بر عملکرد مورد نیاز است. 

ارتباط با ما

Slider
Facebook-f Instagram Linkedin-in

اهمیت کاربرد جلبک های دریایی در تغذیه میگوی پرورشی

Posted on by admin

اهمیت کاربرد جلبک های دریایی در تغذیه میگوی پرورشی

چکیده:

 کاربرد مستقیم پودر جلبک­های دریایی و یا استفاده از عصاره­ی آنها در خوراک آبزیان از جمله میگو به جهت دارا بودن منابع پروتئینی، معدنی و ویتامینی در مطالعات متعدد مورد بررسی قرار گرفته و این در حالی است که ذخایر ماهیان غیرماکول تامین کننده­ی پودر ماهی مورد استفاده در صنعت خوراک آبزیان روز به روز در حال کاهش می­باشد. از جلبک­های غالب در این زمینه می­توان به گونه­های سارگاسوم، انترومورفا، آسوفیلوم، ماکروکیستیس، کریپتونمیا و اولوا اشاره نمود. این جلبک­ها برای تامین اهداف مختلفی همچون جایگزینی منابع پروتئینی و یا در نقش همبند و یا جاذب غذایی مورد استفاده قرار می­گیرند. گنجاندن پودر جلبک­های مختلف به میزان 5% در خوراک میگو موجب بهبود رشد و افزایش کارایی خوراک شده است. استفاده از پودر جلبک نباید از %10 تجاوز نماید زیرا می­تواند در رشد میگو آثار مخرب به جا بگذارد. میزان مطلوب کاربرد جلبک در جیره­ی میگو بسته به نوع جلبک و گونه­ی میگوی مصرف کننده­ی آن متفاوت می­باشد. علاوه بر تاثیر جلبک در رشد میگو می­توان از قابلیت آن برای بهبود کیفیت پلت، افزایش میزان مصرف خوراک و افزایش میزان مقاومت میگوها در برابر بیماری­ها نیز اشاره نمود. به طور کلی استفاده از جلبک­های تازه در جیره مولدین میگو و جلبک­های تخمیر شده برای خوراک لارو میگو می­تواند گزینه­های خوبی را برای تغذیه میگو در مراحل مختلف رشدی ایجاد نماید.

کلمات کلیدی: خوراک میگو- جلبک دریایی- افزایش رشد

مقدمه:

 پرورش میگو به عنوان یکی از برترین سطوح پرورش آبزیان به لحاظ تجاری در جهان شناخته شده و میگوی وانامی (Litopenaeus vannamei) اصلی­ترین گونه­ی میگوی پرورشی در سرتاسر جهان محسوب می­شود. گسترش سریع آبزی پروری در این گونه موجب بهبود کیفیت خوراک میگو طی سال­های اخیر شده و امروزه قسمت اعظم بار اقتصادی و مواد مغذی موجود در خوراک کلیه­ی آبزیان و از جمله میگو را پودر ماهی به خود اختصاص می­دهد. این در حالی است که ذخایر ماهیان غیرماکول تامین کننده­ی پودر ماهی مورد استفاده در صنعت خوراک آبزیان روز به روز در حال کاهش می­باشد. بنابراین صنعت آبزی پروری در صدد جایگزین نمودن این منبع پروتئینی با سایر منابع در دسترس می­باشد. در این بین منابع تجدید پذیر طبیعی مانند جلبک­های دریایی به جهت دارا بودن منابع پروتئینی، معدنی و ویتامینی یکی از گزینه­های مطلوب نائل آمدن به این مهم محسوب می­شود. جلبک­ها موجودات فتواتوتروف هستند و تولیدکنندگان اصلی مواد آلی در محیط­های آبی محسوب می­شوند.

امروزه جلبک­های دریایی به­خاطر خصوصیات منحصر به فردشان به صورت گسترده در بسیاری از جیره­های آبزیان مورد استفاده قرار می­گیرند. از جلبک­های غالب در این زمینه می­توان به گونه­های سارگاسوم، انترومورفا، آسوفیلوم، ماکروکیستیس، کریپتونمیا و اولوا اشاره نمود. این جلبک­ها برای تامین اهداف مختلفی همچون جایگزینی منابع پروتئینی و یا در نقش همبند و یا جاذب غذایی مورد استفاده قرار می­گیرند. ترکیب شیمیایی این جلبک­ها بر حسب نوع گونه، شرایط محیطی و وضعیت فیزیولوژیکی متفاوت است. به طور معمول جلبک­ها غنی از پلی­ساکاریدهای غیرنشاسته­ای، ویتامین­ها و مواد معدنی هستند (Wong and Cheung, 2000).

میزان پروتئین در جلبک­ها بسته به فصل و گونه متفاوت است. عموما جلبک­های قهوه­ای در مقایسه با جلبک­های سبز و قرمز که 10 تا 47 درصد پروتئین دارند، حاوی 3 تا 15 درصد پروتئین در ماده خشک هستند. اسید گلوتامیک و اسید آسپارتیک از جمله اسیدهای آمینه غالب در جلبک­های دریایی هستند. در جلبک­های قهوه­ای این 2 اسید آمینه 22 تا 44 درصد از اسیدهای آمینه را به خود اختصاص می­دهند. در جلبک­های سبز 26 تا 32 درصد و در جلبک­های قرمز 14 تا 19 درصد از کل اسیدهای آمینه را به خود اختصاص می­دهند. ترکیب اسیدهای چرب و رنگدانه­ها نیز در میان گروه­های مختلف جلبکی متفاوت است. جلبک­های قهوه­ای و جلبک­های قرمز دارای پتانسیل بهتری از EPA و DHA نسبت به جلبک­های سبز بوده و جلبک­های قهوه­ای حاوی ویتامین C بیشتری از جلبک­های سبز و قرمز هستند.

 به­طور کلی استفاده از جلبک­های تازه در جیره مولدین میگو و جلبک­های تخمیر شده برای خوراک لارو میگو می­تواند گزینه­های خوبی را برای تغذیه میگو در مراحل مختلف رشدی ایجاد نماید (Cruz-Suarez et al., 2009).

تاثیر جلبک بر عملکرد رشد میگو:

به طور کلی کاربرد پودر جلبک در خوراک میگو به میزان کمتر از 10 درصد موجب بهبود رشد، افزایش جذب خوراک و افزایش کارایی پروتئین شده است. این اثر در میزان رشد میگو بسته به نوع جلبک و میزان گنجانده شدن آن در خوراک و سن رشد میگو متفاوت است (Peñaflorida and Golez, 1996).

باید توجه داشت که اگر میزان جایگزینی پودر جلبک با سایر منابع غذایی بیش از حد شود به دلیل میزان خاکستر بالا، میزان پروتئین پایین و یا میزان فیبر بالایی که در نهایت در جیره گنجانده می­شود بر فاکتورهایی مانند SGR در میگو تاثیرگذار خواهد بود (Briggs and Funge, 1996). به نظر می­رسد که کاربرد پودر جلبک دریایی در میزان رشد میگوهای کوچک وانامی و مونودون بیشتر موثر خواهد بود. باید به این نکته نیز توجه داشت که مواد مغذی موجود در جلبک­ها که قابلیت تاثیر مثبت در رشد میگوها را دارند نیز بسته به فصل­های مختلف تغییر خواهد کرد (Hashim and Mat Saat, 1992).

 

تاثیر جلبک بر ترکیب شیمیایی بدن میگوها:

میزان کلسترول و چربی در لاشه میگو با مصرف جلبک سارگاسوم و اولوا در جیره غذایی کاهش خواهد یافت. ترکیبات آمینواسیدی غیر پروتئینی مثل تائورین و اسید سیستئینولیک می­توانند بر متابولیسم چربی تاثیرگذار باشند. این اسید آمینه­ها می­توانند در ترکیب با کلسترول در شکل­گیری نمک صفراوی دخیل باشند و در متابولیسم چربی به صورت کارآمد عمل نمایند. اسید سیستئینولیک می­تواند به سیستئین هم تبدیل شود (Cruz-Suarez et al., 2008).

تاثیر جلبک ها بر کیفیت پلت:

کاربرد جلبک­ها در خوراک آبزیان منجر به بهبود کیفیت پلت می­شود. مقاومت در برابر آب، ظرفیت نگهداری آب و بافت مطلوب از جمله فاکتورهایی است که جلبک­ها می­توانند در پلت ساخته شده ایجاد نمایند که در نهایت جذب خوراک و بهبود کارایی خوراک را سبب خواهند شد.

میزان گنجاندن جلبک­ها در خوراک بسته به نوع جلبک و گونه مصرف کننده متفاوت است. استفاده از جلبک در خوراک میگو به عنوان بایندر دقیقا شبیه استفاده از بایندر سنتتیک در پلت­هایی است که به روش اکسترود و با بخار ساخته می­شوند. جلبک اولوا جزو جلبک­هایی است که خاصیت بایندری قوی دارد. پودر کلپ در پلت­ها موجب افزایش جذب آب می­شود در حالی که بایندرهای مصنوعی معمولا این پارامتر را کاهش می­دهند (Cerecer-Cota et al., 2005). در واقع میزان جذب آب یا پتانسیل ژلاتینی شدن و یا بایندر بودن جلبک توسط نوع و میزان پلی­ساکارید تعیین می­شود. وقتی که از آلژینات خالص به عنوان بایندر استفاده می­کنیم، ظرفیت گنجایش آب در پلت بیشتر از زمانی است که از پودر جلبک کلپ ماکروکیستیس یا سارگاسوم استفاده می­شود. گنجاندن %5/3 پودر کلپ در خوراک میگو می­تواند پلتی با بافت نرم بسازد که پس از غوطه­ور شدن در آب میزان جذب خوراک توسط میگو را افزایش می­دهد (Cerecer-Cota et al., 2005).

تاثیر جلبک بر مصرف خوراک توسط میگو:

برخی ترکیبات موجود در عصاره­های حاصل از جلبک­های دریایی مثل آمینواسید، دی­گالاکتوزیل، دی­اسیل گلیسرول، فسفاتیدیل اتانول آمین و فسفاتیدیل کولین می­تواند در خوراک آبزیان به عنوان جاذب غذایی کاربرد داشته باشد.

ترکیبی به نام دی­متیل سولفونیل پروپیونات (DMSP) ترکیبی است که در جلبک­های سبز مثل اولوا وجود دارد و علاوه بر اینکه جاذب خوبی برای خوراک میگو محسوب می­شود در افزایش بازدهی خوراک نیز تاثیر بسزایی دارد (Van Alstyne et al., 2001).

تاثیرگذاری جلبک بر میزان FCR و PER:

در میان مطالعات متعدد گزارشات مختلفی مبنی بر تاثیرگذاری جلبک­های دریایی بر میزان FCR گزارش شده است. جلبک اولوا و کریپتونمیا از جمله جلبک­هایی است که موجب کاهش میزان FCR در خوراک میگو شده است. جلبک اولوا نیز جزء جلبک­هایی است که در خوراک میگوهای وانامی و مونودون نسبت به جلبک­های دیگر PER بهتری را به خود اختصاص داده است. همچنین مطالعات نشان داده­اند که جلبک­ها قادرند جذب و آسیمیلاسیون پروتئین در جیره را افزایش داده و در تنظیم متابولیسم چربی­ها موثر واقع شوند (Da silva and Barbosa, 2008).

تاثیر جلبک ها بر بقای میگو و مقاومت در برابر بیماری:

گونه­های مختلف سارگاسوم که در سواحل خلیج فارس به وفور یافت می­شوند، می­توانند در افزایش بقا در میگوی وانامی موثر باشند. این جلبک­ها می­توانند به میزان 2 تا 4 درصد در جیره گنجانده شوند. البته گراسیلاریا و جلبک اولوا هم در برخی از پژوهش­ها به عنوان جلبک­های موثر در افزایش بقای میگوها نیز گزارش شده­اند. برخی از ترکیبات استخراج شده از جلبک­ها از قبیل کارآگینان، آلژینات، لامینارین و فوکویدان می­تواند در افزایش مقاومت و افزایش ایمنی میگوی تحت تاثیر باکتری­ها و ویروس­ها موثر واقع شوند (Cruz-Suarez et al., 2008).

علاوه بر کاربرد عصاره­های مختلف جلبکی در خوراک میگو می­توان از روش­های غوطه­وری میگوهای پرورشی در عصاره­ی جلبک­های دریایی نیز پیش از مواجهه با ویروس لکه سفید که یکی از ویروس­های شایع در محیط­های پرورشی میگو می­باشد، بهره جست. مطالعات متعددی در ارتباط با خصوصیات ضد باکتریایی و ضد ویروسی جلبک­های خلیج فارس و عصاره­ی آنها توسط محققان ایرانی بررسی شده است.

تاثیر جلبک بر میزان سنتز رنگدانه­ها:

رنگدانه­سازی در سخت پوستان تحت تاثیر منابع رنگدانه­ای در جیره، سطح دوز، طول دوره غذادهی، ترکیب جیره و میزان استری شدن کاروتنوئیدها است. جلبک­های قهوه­ای غنی از کاروتنوئیدها هستند که می­توان به فوکوگزانتین، کلروفیل آلفا، بتاکاروتن و گزانتوفیل اشاره نمود. در حالی که جلبک­های سبز مثل گونه­های اولوا حاوی کلروفیل آلفا و بتا، بتاکاروتن، لوتئین، زئاگزانتین و نئوگزانتین هستند. جلبک­های قرمز نیز حاوی فیکواریترین قرمز، فیکوسیانین آبی، بتاکاروتن و آلفا کاروتن، زئاگزانتین و لوتئین هستند (Dhargalkar and Kavlekar, 2004).

نتیجه گیری:

استفاده از ارگانیسم­های دریایی به عنوان منابع جدید غذایی در حال گسترش است، در این بین، جلبک ها به دلیل دارا بودن مواد بیولوژیکی فعال، مواد مغذی، معدنی و برخی از ویژگی­های عملکردی پلی­ساکاریدهای موجود در آنها، برای مدت طولانی است که در برخی کشورها به عنوان بخشی از غذای انسان و حیوانات مورد توجه می­باشند. جلبک­ها در جنبه­های مختلف تولید مواد از جمله صنایع غذایی، تغذیه ( انسانی و دامی)، تولید دارو، رنگدانه، مواد شیمیایی و سوخت مورد استفاده می­باشند. در اکوسیستم­های آبی جلبک­ها و فیتوپلانکتون­ها بخش مهمی از زنجیره غذایی را به خود اختصاص می­دهند و لذا در بخش مهمی از تولیدات آبزیان سهیم می­باشند. به­طور کلی استفاده از جلبک­های تازه در جیره مولدین میگو و جلبک­های تخمیر شده برای خوراک لارو میگو می­تواند گزینه­های خوبی را برای تغذیه میگو در مراحل مختلف رشدی ایجاد نماید. با توجه به وجود مقادیر زیادی از منابع جلبک­های دریایی در کشور ایران به ویژه خلیج فارس، می­توان از این گونه جلبک­ها به عنوان جایگزین سایر منابع مغذی در جیره­ی غذایی آبزیان و خصوصا میگوی پرورشی بهره جست.

ارتباط با ما

Slider
Facebook-f Instagram Linkedin-in